Jan Szczepanik
ur. 13 czerwca 1872 r. w Rudnikach k./Mościsk zm. 18 kwietnia 1926 r. w Tarnowie.

Najwszechstronniejszy polski wynalazca, nazywany „polskim Edisonem”

• Sławę zyskał dzięki wynalazkom tkackim (1896). Szczepanik opracował fotoelektryczną metodę tkania gobelinów oraz wielobarwnych materiałów dekoracyjnych. W Wiedniu, gdzie wynalazca posiadał pracownię, powstała firma „Jan Szczepanik & Cie” popularyzująca wynalazki Polaka. Eksploatacją wynalazków zajmują się towarzystwa akcyjne utworzone w Austrii, Anglii, Niemczech i w Polsce. Największy gobelin utkany metodą Szczepanika to: „Apoteoza” (120×148), tkanina wykonana z okazji jubileuszu 50-lecia panowania cesarza Franciszka Józefa I. W obiegu były tzw. „szczepaniki” – miniatury gobelinów – zamieszczane na kartkach pocztowych.
• Pionier fotografii barwnej. Tarnowianin jest autorem pierwszych w świecie fotografii barwnych, uzyskanych metodą „blaknięcia” („ausbleichverfahren”). Pierwsza zachowana fotografia barwna „Maki” pochodzi z 1903 roku. Szczepanik wynalazł barwny papier światłoczuły, który pod nazwą „Utopapier” produkowany był Zurychu. Wynalazek Szczepanika wykorzystały -w latach 30.- firmy kodak (USA) i Agfa (Niemcy) do produkcji kolorowych klisz fotograficznych. Wynalazca skonstruował kolorymetr (aparat do pomiaru barw).
• Wielki wynalazca przyczynił się do rozwoju kinematografii: opatentował urządzenie do fotoelektrycznego „zapisywania i odtwarzania dźwięku na taśmie filmowej”. Na patencie z dnia 25 lutego 1914 r. obok nazwiska wynalazcy wymieniony jest jego teść Zygmunt Dzikowski, który sfinansował wynalazek.
• Prekursor telewizji – Jan Szczepanik złożył (1877) w Brytyjskim Urzędzie Patentowym projekt urządzenia, które mogło przenosić na odległość obraz wraz z towarzyszącym mu dźwiękiem. Nazwał to urządzenie telektroskopem. W historii telewizji sławny Polak wymieniany jest na trzecim miejscu wśród jej twórców.
• Sukces światowy przyniosła 30-letniemu Szczepanikowi tkanina kuloodporna. Była to tkanina jedwabna o specjalnym splocie i grubości, szyto z niej kamizelki testowane z użyciem broni palnej i siecznej. Opinia ekspertów brzmiała: kamizelki Szczepanika „chronią jednostkę przed morderczymi napadami”. Ocalenie życia królowi Hiszpanii przyniosło Szczepanikowi rozgłos w świecie. Podczas zamachu bombowego król Alfons XIII ocalał, bo kareta wyłożona była wewnątrz tkaniną kulochronną. Szczepanik odznaczony został Orderem Izabeli Katolickiej.
• Wynalazca opatentował projekty kamer(3) i projektorów(2) służących do uzyskiwania filmów barwnych. Kamery produkowała berlińska firma E. Buscha. Filmy nakręcone metodą Szczepanika wyróżniały się pięknem barw „kradzionych przyrodzie”. Śmierć wynalazcy przerwała promowanie wynalazku w świecie Zwyciężył amerykański system „technikoloru”.
• Wśród kilkuset patentów polskiego Edisona znajdują się także: fotoskulptor (urządzenie do kopiowania rzeźb), system alarmowy do instalacji w pociągach, wynalazek gromadzenia energii słonecznej przy pomocy luster, automatyczny karabin, automat regulujący proces spalania w paleniskach kotłowych.

Kiedy Jan Szczepanik został tarnowianinem?

Dokumentem określającym tę datę jest akt ślubu: 8 listopada 1902 roku. Jan Szczepanik żeniąc się z Marią, Hiacyntą, Wandą Dzikowską związał się także z naszym miastem. Stały pobyt wynalazcy w Tarnowie przypada na lata 1906 – 1914. Potwierdzają to zarówno relacje córki – p. Marii Zboińskiej, jak też zachowane listy i kartki pocztowe do Pika Mirandoli oraz Salomei i Wawrzyńca Gradowiczów, pisane z Tarnowa w latach 1909 – 1912. Po pierwszej wojnie światowej Szczepanik zamieszkał w Berlinie. Rodzinę w Tarnowie odwiedzał kilka razy w roku. Po raz ostatni przyjechał do Tarnowa 17 kwietnia 1926 roku. Zmarł nazajutrz. 21 kwietnia odbył się pogrzeb wielkiego wynalazcy na Starym Cmentarzu. Wybitny tarnowianin spoczywa w grobowcu rodzinnym Dzikowskich – Szczepaników.

Pamięć o wielkim wynalazcy w Tarnowie.

Rok 1966 – w 94. rocznicę urodzin wielkiego wynalazcy Miejska Rada w Tarnowie nadała ulicy na os. Klikowska imię Jana Szczepanika.

Rok 1972 – 13 czerwca „Dzień Pamięci Jana Szczepanika”. Z okazji setnej rocznicy urodzin wybitnego tarnowianina Szkoła Podstawowa nr 8 w Tarnowie – Swierczkowie otrzymała imię Jana Szczepanika.

Rok 1995 – Zespół Szkół Odzieżowych obrał na patrona Jana Szczepanika. 20 lat po likwidacji SP nr 8 Szczepanik powrócił do tarnowskich uczniów.

Rok 1999 – Izba Przemysłowo-Handlowa postanowiła przyznawać corocznie najlepszym właścicielom lub menadżerom firm „Nagrodę im. Jana Szczepanika”.

Rok 2000 – Wojewódzka Bibliotek Publiczna opublikowała pracę pt: „Patroni tarnowskich ulic” – jednym z bohaterów jest Jan Szczepanik.

Rok 2001 – Fundacja im. Hetmana Jana Tarnowskiego zorganizowała sesję „Wybitni tarnowianie”. Sylwetkę Jana Szczepanika zaprezentował dyrektor ZSO Stanisław Wiatr.

Rok 2002 – z inicjatywy społeczności ZSOiT oraz władz miasta odsłonięty zostaje pierwszy w Polsce pomnik Jana Szczepanika, autorstwa Michała Poręby. Ukazuje się także album o patronie szkoły „Zapomniany wynalazca. O Janie Szczepaniku”. Autorką jest nauczycielka języka polskiego Anna Pragłowska.

Rok 2003 – w 131. rocznicę urodzin wielkiego wynalazcy; trzynastego czerwca, w tarnowskim Ratuszu odbyło się spotkanie „Powtórne narodziny Jana Szczepanika dla miasta Tarnowa”. Gośćmi honorowymi uroczystości byli: wnuk wielkiego wynalazcy, syn „Danka” – znany polski architekt p. Jerzy Dzikowski oraz wnuczka Walerii Leniek ze Szczepaników p. Maria Sundin. Przy urodzinowym torcie spotkali się bliscy wielkiego tarnowianina: córka pani Maria Zboińska z bratankiem Jerzym Dzikowskim oraz krewną z Krosna Marią Sundin. Pamiątkowa fotografia przy pomniku 

Rok 2011 – grudzień – odrestaurowanie placu przy Szkole im. Jana Szczepanika przez Urząd Miasta Tarnowa, weyksponowanie postaci wynalazcy i jego dokonań; wydanie książki przez Fundację im. Jana Szczepanika „My Eurotarnowianie. Jan Szczepanik w świadomości współczesnych” autorstwa Mieczysława Czosnyki

Rok 2012:

• Styczeń – wydanie okolicznościowego kalendarza z okazji 140. rocznicy urodzin Szczepanika – Urząd Miasta Tarnowa
• Marzec – Kwiecień – wystawa „Jan Szczepanik – Polski Edison” w Polskim Ośrodku Społeczno-Kulturalnym w Londynie (UMT)
• 13 czerwca – jubileusz 140-lecia urodzin genialnego wynalazcy, złożenie kwiatów pod pomnikiem Szczepanika; plenerowa ekspozycja wystawy wielkoformatowej „Jan Szczepanik – polski Edison” na tarnowskim rynku (UMT)
• 15 czerwca– W roku jubileuszu 140. urodzin Jana Szczepanika w Tarnowie zrealizowano wiele projektów i wystaw poświęconych geniuszowi z Galicji. Do największych wydarzeń można zaliczyć „Genialne Urodziny” – projekt realizowany przez Fundację im. Jana Szczepanika oraz Zespół Szkół Ogólnokształcących i Technicznych w Tarnowie w ramach środków z budżetu miasta Tarnowa. Ambasadorami przywrócenia pamięci o wielkim wynalazcy byli dyrektor ZSOiT Magdalena Siedlik, prezes Fundacji Sławomir Sus, Anna Pragłowska – autorka książki „Obrazy i barwy. O życiu i wynalazkach Jana Szczepanika” oraz wiele innych osób, czego dowodem jest wielość wydarzeń i inicjatyw poświęconych Szczepanikowi nie tylko w Tarnowie.

  Uroczysta sesja naukowa „Znaczenie wynalazków Jana Szczepanika na przestrzeni 100 lat”, wręczenie statuetek „Profil Jana Szczepanika – Sala Lustrzana; projekt „Genialne Urodziny. Tarnów gra ze Szczepanikiem” – patronat honorowy Prezydent Miasta Tarnowa, Dyrektor Muzeum Techniki w Warszawie, Prezes Tarnowskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Historzycznego. W programie gry, zabawy, konkursy, happeningi z udziałem szkół noszących imię genialnego Polaka z Krosna, Łodzi i Tarnowa; koncert na ul. Brodzińskiego, promocja książki Anny Pragłowskiej pt. „Obrazy i barwy. O życiu i wynalazkach Jana Szczepanika” powstałej przy wydatnej pomocy wydawnictwa „Scan”

• 16 czerwca – sesja naukowa „Śladami Jana Szczepanika po Przemyślu” – organizowana wraz z Towarzystwem Przyjaciół Nauk w Przemyślu
• 17 czerwca – uroczyste otwarcie wystawy „Jan Szczepanik – polski Edison” w Muzeum Techniki w Warszawie z udziałem jego rodziny z Warszawy i Krosna
• czerwiec – Postać Szczepanika przypomniana przez media: „Przegląd Techniczny”, „Niedziela”, „Rzeczpospolita” „Gazeta Krakowska”, „Temi”, Radio RDN Małopolska, Polskie Radio, Radio Kraków,TV Imav Tv oraz Portal Onet.pl
• 28 czerwca – 25 lipca – cykl 8 audycji w Radiu RDN Małopolska pt. „Młodzi Odkrywcy Szczepanika” zrealizowanych na zlecenie UMT. Po miejscach związanych ze Szczepanikiem oprowadzał słuchaczy Mieczysław Czosnyka wraz z dwójką uczniów ze Szkoły Podstawowej nr 3 w Tarnowie
• 28 listopada – podsumowanie działań związanych z Jubileuszem Jana Szczepanika – projekcja filmu dokumentalnego TVP z cyklu „Wielcy znani i nieznani” – „Polski Edison”. Kino „Marzenie”.

Lata 2013-2016:

Rok 2013

• kontynuowano współpracę z mediami (radiem, prasą, telewizją, portalami internetowymi) w celu popularyzowania postaci Patrona 
• uzupełniano i wzbogacano aktualne treści na stronie internetowej Fundacji
• zorganizowano wraz ZSOiT XIV Piknik Geograficzny 
• Fundacja realizowała projekt w ramach zadania publicznego zatytułowany „Tarnowskie Zderzenia Teatralne”
• odbyły się 3-dniowie „Warsztaty Żywego Słowa”
• Fundacja uczestniczyła w Małopolskiej Nocy Naukowców 2013 r.
• kontynuowano stałą opiekę nad grobowcem Rodziny Szczepaników i Dzikowskich na Starym Cmentarzu w Tarnowie 
• przygotowano i przeprowadzono wraz ze Szkołą Szczepanika kolejną edycję konkursu Wiedzy o Tarnowie i Janie Szczepaniku, przygotowano okolicznościową wystawę
• nawiązano kontakty z rodziną Jana Szczepanika w Krośnie oraz kontynuowano z rodziną w Warszawie w celu pozyskiwania nowych informacji nt. życia i działalności Patrona
• uczestniczono w Jubileuszu 125-lecia Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych im. J. Szczepanika w Krośnie, gdzie prezes S. Sus i sekretarz M. Czosnyka wygłosili okolicznościowe wykłady podczas sesji poświęconej Patronowi
• kontynuowano współpracę szkół noszących imię patrona z Tarnowa, Krosna i Łodzi 
• opublikowano kolejne wydawnictwo z serii Biblioteka Fundacji im. Jana Szczepanika nr 5 pt. „Tarnowskie Zderzenia Teatralne. Wokół jubileuszy Jana Szczepanika” pod red. M. Czosnyki
• w ramach promocji postaci rozesłano publikacje dotyczące Szczepanika do bibliotek w Warszawie, Krakowie, Toruniu, Przemyślu i Tarnowie

Rok 2014

• uzupełniano i wzbogacano aktualne treści na stronie internetowej Fundacji
• zorganizowano wraz ZSOiT XV Piknik Geograficzny 
• Fundacja realizowała projekt w ramach zadania publicznego zatytułowanego „Czas zatrzymany w słowie”
• nawiązano kontakty z różnymi osobami i instytucjami propagując postać Jana Szczepanika (m.in. z nieznaną rodziną Gębczyńskich z Mazur; z wydawnictwem Muza SA w Warszawie ws. publikacji biogramu J. Szczepanika w książce „Wielcy zapomniani Polacy”; z kustosz Muzeum Zamkowego w Pszczynie, gdzie przygotowywano wystawę pionierów fotografii; z redaktorką łódzkiego kwartalnika p. A. Bogdanowicz i łódzkim filmowcem p. J. Bezkowskim; z redakcją Wiadomości Naukowych TVP, gdzie pokazano 2 odcinki ukazujące geniusz wynalazcy)
• odszukano grób żony Szczepanika na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie
• przygotowano kolejną, 6. publikację z serii „Biblioteka Fundacji im. Jana Szczepanika” pt. „Czas zatrzymany w słowie. Dziedzictwo Jana Szczepanika”
• Fundacja uczestniczyła w Małopolskiej Nocy Naukowców 2014 r.
• kontynuowano stałą opiekę nad grobowcem Rodziny Szczepaników i Dzikowskich na Starym Cmentarzu w Tarnowie 
• przygotowano i przeprowadzono wraz ze Szkołą Szczepanika kolejną edycję konkursu Wiedzy o Tarnowie i Janie Szczepaniku, przygotowano okolicznościową wystawę
• kontynuowano współpracę szkół noszących imię patrona z Tarnowa, Krosna i Łodzi 
• w ramach promocji postaci rozesłano publikacje dotyczące Szczepanika do bibliotek w Warszawie, Krakowie, Toruniu, Przemyślu i Tarnowie

Rok 2015

• kontynuowano współpracę z mediami w celu popularyzowania postaci Patrona 
• uzupełniano i wzbogacano aktualne treści na stronie internetowej Fundacji
• zorganizowano wraz ZSOiT XVI Piknik Geograficzny 
• Fundacja realizowała 2 projekty w ramach zadania publicznego zatytułowanego „Za kurtyną teatru” oraz „JAN SZCZEPANIK 100 LAT PÓŹNIEJ”
• kontynuowano kontakty z różnymi osobami i instytucjami propagującymi postać Jana Szczepanika 
• przygotowano kolejne publikacje z serii „Biblioteka Fundacji im. Jana Szczepanika”: „Za kurtyną teatru” oraz „JAN SZCZEPANIK 100 LAT PÓŹNIEJ – od krynoliny do streczu, od bryczki do hybrydy, od telegrafu do tabletu”
• Fundacja uczestniczyła w Małopolskiej Nocy Naukowców 2015 r., ukazując geniusz wynalazcy
• Nawiązano kontakt z „Akademią Wynalazców im. Roberta Boscha”, która przygotowała 2 krótkie filmiki popularnonaukowe dotyczące pionierów fotografii i filmu kolorowego, ich bohaterem jest Jan Szczepanik: „Szkiełko i oko” oraz „Jedwab, Kevlar i co dalej?”; z p. Arkadiuszem Wiechem z redakcji miesięcznika „Historia Podkarpacia”, który przygotował artykuł o związkach J. Szczepanika z woj. podkarpackim oraz z p. Anną Łabęcką z wydawnictwa FRATRIA
• w dniach 26-28 września 2015 r. świętowano wielki jubileusz 90-lecia istnienia Zespołu Szkół Ogólnokształcących i Technicznych noszącego od 1995 r. imię J. Szczepanika w Tarnowie
• przygotowano i przeprowadzono wraz ze Szkołą Szczepanika kolejną edycję konkursu Wiedzy o Tarnowie i Janie Szczepaniku, przygotowano okolicznościową wystawę z okazji 90-lecia istnienia ZSOiT im. J. Szczepanika w Tarnowie
• kontynuowano współpracę szkół noszących imię patrona z Tarnowa, Krosna i Łodzi 

Rok 2016

• kontynuowano współpracę z mediami  w celu popularyzowania postaci Patrona 
• zorganizowano wraz z ZSOiT XVII Piknik Geograficzny
• kontynuowano kontakty z różnymi osobami i instytucjami propagującymi postać Jana Szczepanika
• Fundacja uczestniczyła w Małopolskiej Nocy Naukowców 2016 r., prezentując dorobek wynalazcy m.in. poprzez zorganizowaną w tym celu wystawę połączoną z prezentacjami multimedialnymi oraz ukazaniem materiałów archiwalnych poświęconych wynalazcy
• kontynuowano stałą opiekę nad grobowcem Rodziny Szczepaników i Dzikowskich na Starym Cmentarzu w Tarnowie 
• przygotowano i przeprowadzono wraz ze Szkołą Szczepanika kolejną edycję konkursu Wiedzy o Tarnowie i Janie Szczepaniku
• nawiązano kontakt ze Stowarzyszeniem ZielonaGrupa.pl z Poznania, które w oparciu o materiały Fundacji przygotowało materiały dydaktyczne pt. „Jan Szczepanik. Geniusz z Galicji” dla szkół prezentujące postać Jana Szczepanika; Adamem Hamerlikiem z „Foto Forbsa” oraz z p. Ewą Pawlikowską z telewizji TVN, która przygotowywała program o wynalazcach
• kontynuowano współpracę szkół noszących imię patrona z Tarnowa, Krosna i Łodzi